بازار خودرو طی یک ماه اخیر به‌طور متوسط 40درصد رشد داشته و قیمت برخی خودروها تا 100میلیون تومان افزایش را نسبت‌به ماه قبل ثبت کرده است. در این شرایط، بسیاری کارشناسان افزایش عرضه را راهی برای کنترل بازار عنوان کرده‌اند.
به گزارش «کابون»،بازار خودرو طی یک ماه اخیر به‌طور متوسط 40درصد رشد داشته و قیمت برخی خودروها تا 100میلیون تومان افزایش را نسبت‌به ماه قبل ثبت کرده است. در این شرایط، بسیاری کارشناسان افزایش عرضه را راهی برای کنترل بازار عنوان کرده‌اند. این در شرایطی است که نرخ ارز به‌عنوان تراز اصلی برای قیمت بسیاری از کالاهای سرمایه‌ای در نظر گرفته می‌شود و جهش نرخ ارز به معنی رشد قیمت خودرو و… خواهد بود. پیش از این و با عرضه خودرو در بورس کالا، مجلس و دولت به سمت آزادسازی قیمت خودرو حرکت می‌کردند، اما به‌نظر می‌رسد با رشد 40درصدی قیمت خودرو این روند هم دچار تغییراتی شود.
در این میان، وزیر صنعت ضمن اشاره به افزایش تولید خودرو در کشور و تاکید بر تاثیر نرخ ارز، بخشی از این جهش را مربوط به تورم انتظاری و تقاضای هیجانی دانسته و گفته است: « یک آشفتگی در بازار داریم که بخشی از آن با عرضه بیشتر خودرو و بخشی دیگر با انتظام‌بخشی و قواعد مالیاتی قابل‌حل است.» درخصوص وضعیت عرضه خودرو، علت اصلی گرانی خودرو و تاثیر گرانی خودرو در بازار بر صنعت خودرو با امیرحسن کاکایی، فعال و کارشناس صنعت خودرو به گفت‌وگو پرداختیم. به گفته وی، «جا ماندن درآمدهای ارزی از ارقام بودجه»، «ناکامی دولت در تثبیت مصنوعی نرخ ارز»، «تورم انتظاری ناشی‌از دو وعده آغاز واردات خودرو و افزایش 1.5برابری تولید»؛ ازجمله عوامل اصلی «جهش قیمت خودرو فراتر از درصد رشد نرخ ارز» در یک‌ماهه اخیر هستند.
وضعیت فعلی بازار خودرو و افزایش به‌طور متوسط 40 تا 50درصدی طی یک ماه نتیجه چه اقداماتی است؟ بحث عرضه بیشتر و همچنین قیمت ارز و تورم چقدر در این جهش قیمتی خودرو تاثیرگذار بوده است؟
بحث عرضه خودرو تا همین امروز که صحبت می‌کنیم کمترین عامل ممکن در رشد قیمت خودرو است. مثال این ماجرا هم بحث عرضه سکه در سال 97 است. در این سال با این استدلال که عرضه سکه کم است و همین باعث افزایش قیمت شده، میلیون‌ها سکه در بازار عرضه شد. یعنی ذخایر طلای کشور را به حراج گذاشتند، اما تاثیری نداشت و قیمت‌ها رشد بیشتری پیدا کرد. در یک ماه گذشته نیز هیچ اتفاق منفی در بحث عرضه خودرو رخ نداده و برعکس؛ تولید و عرضه رشد بیشتری داشته است. خبرهای خوبی در بحث عرضه شنیده‌ایم. بنابراین اصل داستان در این بخش اقتصاد کلان است. چرا که فقط قیمت خودرو افزایش پیدا نکرده و بسیاری از کالاها دچار جهش قیمتی شده‌اند.
دلیل این اتفاق هم خیلی ساده بوده و بسیار در مورد آن بحث شده است. وقتی بیش‌از درآمد واقعی و ارزش واقعی، پول چاپ شود؛ ارزش پول کاهش پیدا می‌کند. درآمد برای دولت، دو قسمت دارد؛ یک درآمد ریالی و یک قیمت درآمدی واقعی متشکل از ارزهای مختلف و… . واقعیت این است بدون آنکه درآمد ارزی‌مان افزایش پیدا کند، اقدام به چاپ پول کرده و حقوق پرداخت کردیم و پروژه‌های مختلف را تعریف کرده‌ایم. بنابراین وقتی بودجه‌ای ارائه می‌شود که بالاتر از ظرفیت اقتصاد و درآمد کشور است، نتیجه آن می‌شود تورم موجود در کشور.
این مساله در بخش خودرو نیز به‌چشم می‌خورد. بحث افزایش تیراژ تا 50درصد در چنین شرایطی چگونه امکان‌پذیر می‌شود؟
بله؛ در حوزه خودرو نیز این مساله دیده شد. ابتدای سال گفته شد تولید تا 50درصد یا 1.5برابر افزایش پیدا خواهد کرد. در ظاهر این حرف جذاب بود، اما در اجرا همان ابتدای سال هم گفتم شرایط برای اجرا فراهم نیست. اتفاقی که می‌افتد، این است که هم فشار می‌آورند به خودروسازان و هم به‌نوعی برای مشتری تب تقاضا ایجاد می‌کنند. در نتیجه هزینه‌ها بالا می‌روند و قیمت تمام‌شده افزایش پیدا می‌کند. در مورد واردات هم وعده دادند. در مورد هرچیزی این وعده وجود دارد. یعنی در این مدت گفتاردرمانی انجام شده است و حالا به آخر سال نزدیک شده‌ایم و این وعده‌ها باید محقق شوند. اما می‌بینیم وعده‌ها واقعیت ندارند. حالا بازار هم انتظار دارد و این تورم انتظاری در این بخش شکل گرفته است. مثال دیگر آنکه در این مدت خیلی سعی کردند بورس را سرپا و مثبت نگه دارند. اما هربار بازار سرمایه منفی شد، قیمت خودرو و مسکن و… افزایش پیدا کرد. یعنی علاوه بر تورم موجود، قیمت‌ها افزایش پیدا کردند. چراکه همه می‌دانیم فقط حقوقی‌ها خرید می‌کنند و حقیقی‌ها از بازار بیرون آمده‌اند. حقیقی‌ها هم که پول را از بورس بیرون کشیده‌اند، به بازارهای دیگر مثل مسکن، خودرو و… می‌روند.
آیا افزایش قیمت 40 درصدی خودرو در یک‌ماه قابل پیش‌بینی بود؟ تورم موجود تا کجا ادامه پیدا می‌کند؟
درحال‌حاضر قیمت خودرو شاهین نسبت‌به یک ماه پیش حدود 38 درصد افزایش پیدا کرده است. آن‌طور که می‌گویند، تا پایان آبان تورم 40 درصدی در کشور داشته‌ایم، اما در یک ماه اخیر هم به همان اندازه تورم رشد کرده است. یعنی یک تورم اضافه در کشور وجود دارد که خود را نشان داده است. قیمت ارز را تا یک زمانی می‌توان به‌صورت مصنوعی نگه داشت. این فنر ارزی سرانجام یک جایی رها می‌شود. من پیش‌بینی می‌کردم حدود 20 درصد افزایش قیمت داشته باشیم. اما الان 40درصد جهش قیمتی داریم. من این 20درصد اضافه را با اغماض پای تورم انتظاری می‌گذارم. یعنی مثلا مردم ترسیده‌اند و می‌خواهند پولی را که در دست دارند تبدیل به خودرو کنند. درحال‌حاضر هم بازار بسیار هیجانی است، من امیدوارم دولت بتواند این هیجان در بازار را کنترل کند. اما در هر صورت آن 20 درصد افزایش قیمت ثابت خواهد ماند و به یک ماه قبل باز نمی‌گردد. این در شرایطی است که دولت بتواند تورم انتظاری را هدایت کند و مردم را آرام کند.
این روند افزایش قیمت در بازار چه تاثیر مثبت یا منفی در آینده بر صنعت خودرو خواهد داشت؟
در ایران طی 40 سال اخیر تورم 20 درصدی همواره وجود داشته است و عادی به نظر می‌رسد. در این شرایط، می‌توان برنامه‌ریزی کرد و کارها را پیش برد. یعنی اگر 5درصد هم تورم رشد کند، باز هم می‌توان تحرک ایجاد کرد. اما وقتی در یک ماه 40 درصد تورم رشد می‌کند، برای صنعتی مانند خودرو سم است. در کوتاه‌مدت برای دلالان بازار و همچنین خودروسازان مونتاژی که کلا 5هزار دستگاه خودرو به‌صورت فول‌مونتاژ تولید می‌کنند خوب است. اما خودروساز واقعی در خطر بزرگی قرار می‌گیرد. چراکه مسئولان به‌دلیل شرایط کشور فشار وارد می‌کنند که تولید بالا برود. این مساله به‌طور مجزا چالش برانگیز است. اما در کنار آن می‌بینیم که به سمت سرمایه‌گذاری‌های نادرست برای افزایش ظرفیت‌های اشتباه حرکت می‌کنند. در سال 94 که قیمت آزاد شد، خرید خودرو پایین آمد و خودروسازان با مشکل فروش مواجه شدند. چراکه قیمت‌ها رشد پیدا کردند، اما درآمد مردم رشد نکرده بود. درحال‌حاضر هم ما با این خطا روبه‌رو می‌شویم.
چون خطای کلانی در برآوردها اتفاق می‌افتد. بنابراین اگر کسی بخواهد روی اتفاقاتی که در این یک ماه اخیر افتاده است، برنامه‌ریزی کند، به مشکل خواهد خورد. برعکس این هم قابل‌تصور است؛ خیلی از مردم خودرو را نه برای مصرف بلکه برای سرمایه‌گذاری خریداری کرده‌اند. اگر شرایط آرام شود، مردم دوباره شروع به عرضه خودرو می‌کنند و اتفاقات سال 94 تکرار می‌شود. چراکه اگر عرضه افزایش پیدا کند، اما تقاضا کاهش یابد؛ رکود شدیدی ایجاد می‌شود. بنابراین این‌گونه برنامه‌ریزی‌های برای صنعت خودرو بسیار می‌تواند خطرناک باشد. در همین شرایط به شرکت‌های خصولتی فشار وارد می‌کنند که تولید را افزایش دهند.
بنابراین تولید خودرو پارس که با حداقل 160میلیون تومان زیان همراه است، تنها سبب رشد زیان ایران‌خودرو می‌شود. درخصوص سایپا هم این شرایط وجود دارد. شرکت‌های خصوصی می‌دانند که چگونه تیراژ خود را در سطحی نگه‌دارند که سودشان در بالاترین سطح باقی بماند. اما برای خودروسازان بخش خصولتی تولید با زیان همراه خواهد بود. چراکه دولت، این دو خودروساز را مجبور می‌کند که تولید خودروهای اقتصادی‌شان را افزایش دهند و به همان نسبت زیان‌شان هم افزایش پیدا می‌کند.
پیش از جهش قیمتی اخیر، بحث آزادسازی قیمت‌ها بسیار جدی و صحبت از آزاد شدن قیمت‌ها برای اواخر سال جاری و اوایل سال آینده مطرح بود. آیا این افزایش شدید قیمت‌ها در بازار باعث عقب‌نشینی از آزادسازی قیمت خودرو خواهد شد؟
عرضه خودرو در بورس و کشف قیمت در آن، تاثیر منفی بر بازار نداشت. پیش از چهار هفته اخیر که وضعیت اقتصادی به این شکل درآمد، عرضه در بورس انجام شده بود و تاثیر منفی نداشت. نمی‌خواهم بگویم تاثیر مثبت داشته است، اما حداقل باعث افزایش قیمت نشده بود. اما به‌طور کلی؛ چون شرایط التهاب‌آمیز است، بسیاری از نمایندگان مجلس صرفا می‌خواهند آتش را خاموش کنند. آسان‌ترین کار هم این است که قیمت خودروساز را ثابت نگه دارند. بنابراین به احتمال زیاد یک دنده‌عقب خواهند رفت تا قیمت‌ها افزایش پیدا نکند.
احتمالا در بورس کالا هم دخالت می‌کنند که قیمت‌ها را ثابت نگه دارند. بنابراین پیش‌بینی می‌کنم دولت در مقابل فشارها عقب‌نشینی خواهد کرد و شاهد یک دنده‌عقب اساسی در بحث قیمت‌گذاری خواهیم بود. این مساله بسیار خطرناک خواهد بود و میخی بر تابوت تولید داخل می‌زنند و همه به سمت مونتاژکاری حرکت خواهند کرد. همین حالا هم رشد تیراژ به دلیل افزایش واردات قطعات و خودروهای مونتاژی بوده است. یعنی هم در بخش رشد تولید خودروهای داخلی شاهد افزایش واردات قطعات بوده‌ایم که آخر سال ارزبری آن هم مشخص خواهد شد و هم تیراژ بخش خصوصی 2.5برابر شده است. بنابراین به نظر می‌رسد که به‌زودی داخلی سازی کنار گذاشته می شود و به سمت تولید محصولات مونتاژی حرکت خواهیم کرد. البته امیدوارم پیش‌بینی‌های من اشتباه باشد، در غیر این صورت، آینده بسیار بدی در انتظار بازار و صنعت خودرو خواهد بود.
جدیدترین مقالات کابون
تبلیغات مدیر ویپ
محل تبلیغات شما !
